What was so special about the kannada movie OM?

 There are some special things about the Kannada movie Om which was released in 1995 and became a trendsetter of gangster genre in the Kannada Cinema.

Om is the first Kannada film which is based on gangsters, underworld mafia in a full fledged manner, it remained as a cult classic movie in the Kannada cinema and became an inspiration for gangster movies in the Kannada Cinema.

Om is the film which was written and directed by Upendra before he became an actor. He got basic inspiration to write the story on the basis of the real life person Purushottam, ‘ Purshi’, his brother's friend.

Parvatamma Rajkumar produced the film under their Vajreshwari Combines with the budget of 75 lakhs and this was the costliest film for them at that time. The film made 2 crore pre-release business.

The most special thing about the film Om is that it has a Limca record for re- releasing it for more than 550 times on the demand of the film's fans. Reportedly this is the highest screened film in the history of the Kannada cinema.

In the Kapila theatre in Bangalore Om was released for 30 times and it is a record.

Shivrajkumar did the leading role of Satyamurthy, ‘Satya’ son of a Brahmin priest who becomes a gangster due to circumstances but in the end of the film he becomes a completely changed man who becomes the owner of a small dabha and leads a happy life with his wife Madhuri and children. But when he has decided to get free from underworld mafia, the goons chopped his legs and did acid attack on his wife Madhu. But still they begin a new life, live happily by running a dhaba. Satya becomes an inspiration for other gangsters to get free from the underworld and to lead a happy peaceful life with their families. In the end the film gives a message of peace ☮️.

One more speciality of this film was the real life gangsters, Bekkinakannu Rajendra, Korangu Krishna, Tanveer Ahmed and Jedarahalli Krishna did cameo roles in Om.

Initially Upendra had given the working title Satya for the film Om and he was eager to cast Shivanna for the leading role. He approached Rajkumar and narrated the story within 10 minutes. Rajkumar got impressed by the storyline and he gave him 50,000 to proceed with the film. When Rajkumar wrote Om on the screenplay material of the film using Kumkum, they decided to make it as the title of the film.

Shivrajkumar, until he acted in the film Om mostly did romantic roles in his early 8 years of filmy career. With Om his get-up got changed in the Kannada cinema. He had given an outstanding performance in Om.

Earlier the makers had planned to cast other actresses including Bollywood’s Juhi Chawla but Rajkumar suggested to cast Prema for the leading actress role of Madhuri, at that time she was a newcomer and already collaborated with Shivarajkumar in the film Savyasachi.

Rajkumar himself had sung 2 songs: Hey Dinakara…. and O Gulaabiye….under the direction of Hamsalekha had become big hit songs.

It was also remade in Telugu as Omkara, Upendra himself directed the film.

Om was unofficially remade in Hindi as Arjun Pandit, Sunny Deol and Juhi Chawla were in the leading roles. The film was a box-office hit but some criticized it for modifying the storyline that lost its originality.

Shivrajkumar, Prema and Upendra‘s work in Om is outstanding. All the 3 had won Karnataka Film State Awards for their excellent works. Shivarajkumar also won Filmfare Award South for Best Actor. It was Upendra's 3rd directorial film after Tarle Nann Maga and Shhhh. Om completed 30 years, remained as a cult classic and one of the biggest hits of all time in the Kannada Cinema.

ಕರ್ನಾಟಕದ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ವಿಶೇಷತೆಗಳು ಯಾವುವು?

 ಮಂಡ್ಯ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ 100 ಕಿ.ಮೀ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರಿನಿಂದ 40 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ. ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು ಮೈಸೂರು ಹೆದ್ದಾರಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯ ನಕ್ಷೆ

ಮಂಡ್ಯವನ್ನು ಸಕ್ಕರೆ ನಾಡು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಬ್ಬನ್ನು ಬೆಳೆಯುವ ಕಾರಣ ಅಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸಕ್ಕರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಿವೆ.

ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಮಾಂಡವ್ಯ ಎಂಬ ಋಷಿ ಇಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು, ಆದ್ದರಿಂದ ಮಂಡ್ಯ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.

ಈ ಸ್ಥಳವನ್ನು ಗಂಗರು, ಹೊಯ್ಸಳರು, ವಿಜಯನಗರ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರು ಆಳಿದರು. ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ್ ಕೂಡ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದರು.

ಇಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಬ್ಬು, ಭತ್ತ ಮತ್ತು ರಾಗಿಯನ್ನು ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ರೈತರು ಕೆಆರ್‌ಎಸ್ ಅಣೆಕಟ್ಟಿನಿಂದ ಕಾಲುವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ನೀರನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ, ಹಾಗಾಗಿ ಕಬ್ಬು ಮತ್ತು ಭತ್ತವನ್ನು ಬೆಳೆಯಲು ಸುಲಭವಾಗಿದೆ.

ಮಂಡ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಬೆಳೆಗಳ ನಕ್ಷೆ

ಕೆಳಗೆ ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲಾ ನದಿ ಮತ್ತು ಕಾಲುವೆಗಳ ನಕ್ಷೆ ಇದೆ.

ಮಂಡ್ಯದ ಕೆಲವು ಪ್ರವಾಸಿ ಸ್ಥಳಗಳನ್ನು ಕೆಳಗೆ ನೀಡಲಾಗಿದೆ:

ಮದ್ದೂರು - ಶ್ರೀ ವರದರಾಜ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ

ಮದ್ದೂರಿನಲ್ಲಿ ಶಿಂಷಾ ನದಿ ಇದೆ.

ಈ ಊರು ಮದ್ದೂರು ವಡೆಗೆ ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ, ತುಂಬಾ ರುಚಿಕರವಾದ ತಿಂಡಿಯಿದು.

ಶಿವನಸಮುದ್ರ

ಇಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ನದಿಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡ ಜಲಪಾತವಿದೆ. ಇದರ ಹೆಸರು ಗಗನಚುಕ್ಕಿ ಮತ್ತು ಬರಚುಕ್ಕಿ ಜಲಪಾತ. ಇಲ್ಲಿ ಜಲ ವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವೂ ಇದೆ.

ಶಿವನಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ರಂಗನಾಥಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವಿದೆ. ಇದು ಮಧ್ಯ ರಂಗ ದೇವಾಲಯ.

ಆದಿ ರಂಗ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿದೆ, ಮತ್ತು ತಮಿಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಶ್ರೀರಂಗಂ ನಲ್ಲಿ ಅಂತ್ಯ ರಂಗ ದೇವಸ್ಥಾನವಿದೆ.

ಭೀಮೇಶ್ವರಿ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ.

ಈ ಶಿಬಿರವು ಕಾವೇರಿ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ.

ಮೇಲುಕೋಟೆ

ಈ ಪಟ್ಟಣವು ದೇವಾಲಯಗಳಿಗೆ ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಇದು ವೈಷ್ಣವರಿಗೆ ತೀರ್ಥಯಾತ್ರೆಯ ಪಟ್ಟಣ.

ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವ ಆಚಾರ್ಯರಾದ ಶ್ರೀ ರಾಮಾನುಜಾಚಾರ್ಯರು ಇಲ್ಲಿ 14 ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನೆಲಸಿದ್ದರು.

ಚೆಲುವನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಮತ್ತು ಯೋಗ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ ಇಲ್ಲಿವೆ. ಇವೆರಡು ಪ್ರಾಚೀನ ದೇವಾಲಯಗಳು.

ಚೆಲುವನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ

ಚೆಲುವನಾರಾಯಣ ಸ್ವಾಮಿ

ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಯೋಗ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯವಿದೆ

ಯೋಗ ನರಸಿಂಹ ಸ್ವಾಮಿ

ಕಲ್ಯಾಣಿ

ಸಂಸ್ಕೃತ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರವೂ ಇದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಹಳೆಯ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳು ಮತ್ತು ತಾಳೆಗರಿಯ ಶಾಸನಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹಳೆಯ ತಾಳೇಗರಿಗಳು

ಮೇಲುಕೋಟೆ ಪುಳಿಯೋಗರೆಗೆ ಬಹಳ ಹೆಸರುವಾಸಿ.

ಮಂಡ್ಯ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ.

ಹೊಸಹೊಳಲು

ಹೊಸಹೊಳಲು ಲಕ್ಷ್ಮೀನಾರಾಯಣ ದೇವಸ್ಥಾನ.

ಕಿಕ್ಕೇರಿ

ಕಿಕ್ಕೇರಿ ಬ್ರಹ್ಮೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ.

ಬಸರಾಳು.

ಬಸರಾಳು ಮಲ್ಲಿಕಾರ್ಜುನ ದೇವಸ್ಥಾನ.

ನಾಗಮಂಗಲ

ನಾಗಮಂಗಲ ಸೌಮ್ಯಕೇಶವ ದೇವಸ್ಥಾನ

ಇವು ಇಲ್ಲಿಯ ಕೆಲವು ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ ಹೊಯ್ಸಳರ ದೇವಾಲಯಗಳು.

ಕೊಕ್ಕರೆಬೆಳ್ಳೂರು.

ಕೊಕ್ಕರೆ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿಗೋಸ್ಕರ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತವೆ.

ಇದು ಮದ್ದೂರು ತಾಲೂಕಿನಲ್ಲಿದೆ.

ಈ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಬಹಳ ದೂರದಿಂದ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳಿಂದ ಬರುತ್ತವೆ.

ಆದಿಚುಂಚನಗಿರಿ.

ಇದು ಚಿಕ್ಕ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲೆ ಇದೆ.

ಇದು ನಾಥ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.

ಕಾಲಭೈರವೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ.

ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣ.

ಇದು ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಪಟ್ಟಣ.

ಇದು ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮೈಸೂರು ಒಡೆಯರ ರಾಜಧಾನಿಯಾಗಿತ್ತು.

ಅದು ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನ ರಾಜಧಾನಿಯು ಕೂಡ ಆಗಿತ್ತು.

ಇದು ಕಾವೇರಿ ನದಿಯಿಂದ ರೂಪುಗೊಂಡ ದ್ವೀಪ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ.

ಶ್ರೀ ರಂಗನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನ.

ಟಿಪ್ಪು ಅರಮನೆ

ಕೃಷ್ಣರಾಜಸಾಗರ ಅಣೆಕಟ್ಟು

ಈ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಕಾವೇರಿ ನದಿಗೆ ಅಡ್ಡಲಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಕಾವೇರಿ ಮತ್ತು ಹೇಮಾವತಿ ನದಿಗಳ ಸಂಗಮವಾಗುತ್ತದೆ.

ಇದು ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಬೆಂಗಳೂರು , ಬೆಂಗಳೂರು ಗ್ರಾಮೀಣ, ಮೈಸೂರು, ಮಂಡ್ಯ, ರಾಮನಗರ ಮತ್ತು ಚಾಮರಾಜನಗರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ ಕುಡಿಯುವ ನೀರು ಮತ್ತು ಕೃಷಿಯ ಕೆಲಸಕ್ಕೆ ನೀರನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ.

ಇಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ಬೃಂದಾವನ್ ಗಾರ್ಡನ್ ಕೂಡ ಇದೆ.

ರಾತ್ರಿ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬಣ್ಣಬಣ್ಣದ ಕಾರಂಜಿಗಳು.

ಮೈಸೂರಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಶೇಷತೆಗಳೇನು?

 

ಮೈಸೂರಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವಿಶೇಷತೆಗಳೇನು?

*ಮೈಸೂರು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎನ್ನುವ ಹಿರಿಮೆ ಹೊಂದಿರುವ ನಗರ.ಮೈಸೂರುರಾಜ್ಯ ಅಥವಾ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ ಇತಿಹಾಸದ ಪುಟಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ನೆನಪಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ . ಇತಿಹಾಸ.ಮತ್ತು ಅರಮನೆ ಜೊತೆಯಾಗಿಯೇ ಸಾಗುವ ಪುಟಗಳು.

*ಮೈಸೂರು ಇತಿಹಾಸದೊಂದಿಗೆ ಮಿಳಿತವಾದ ಮತ್ತೊಂದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಪರಂಪರೆ ಮೈಸೂರು ದಸರಾ.

*ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟ(ದೇವಾಲಯ )ಮತ್ತು ಅದರೊಂದಿಗಿನ ಮೈಸೂರು ಭಕ್ತಿಪೂರ್ವಕ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಪರಂಪರೆಯಾಗಿಯೇ ಸಾಗಿ ಬಂದಿದೆ.

*ಮೈಸೂರು ಇತಿಹಾಸದ ಜೊತೆಗೆ ಮೈಸೂರು ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಪಾರಂಪರಿಕವಾಗಿ ಅಥವಾ ಭೌಗೋಳಿಕ ಮಹತ್ವದಿಂದ ಸಾಗಿ ಬಂದ ಹಲವು ಹೆಗ್ಗುರುತುಗಳು ಇಲ್ಲಿವೆ.

ಚಿತ್ರ, ಮಾಹಿತಿ :ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಪ್ರಾಚ್ಯ ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆ ಇಲಾಖೆಯ ಪರಂಪರೆ ಮಾಲಿಕೆ ಪುಸ್ತಿಕೆ.

****************

*ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರರಂಗಸದ್ಯ ಹತ್ತನೇ ದಶಕದಲ್ಲಿದ್ದು ಶತಮಾನದತ್ತ ಹೆಜ್ಜೆ ಇರಿಸಿದ

ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರ ರಂಗ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರಿನ ನಂಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ನೆನಪು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದಿದ್ದರೆ ಈ ಉತ್ತರ ಅಪೂರ್ಣ ಎನಿಸಬಹುದು.1954ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ಸ್ಟುಡಿಯೋ ಕನ್ನಡ ಚಿತ್ರ ರಂಗಕ್ಕೆ ಐದು ದಶಕಗಳ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿ ಅನೇಕ ಭಾಷೆಗಳ 800 ಸಿನೆಮಾಗಳ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ವೇದಿಕೆಯಾಯಿತು.ಈ ಸ್ಟುಡಿಯೋ ಈಗ ನೆನಪು ಮಾತ್ರ. ಈ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭಿಕ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಟುಡಿಯೋ ಮಾಲೀಕರಾದ ಪ್ರಿ ಮಿಯರ್ ಬಸವರಾಜಯ್ಯನವರ ಸಂದರ್ಶನಕ್ಕೆ ನಾವು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನ ಸಫಲತೆ ಕಂಡ ಕ್ಷಣವಿದು. ಇದೇ ಅವರ ಕೊನೆಯ ಮಾಧ್ಯಮ ಭೇಟಿ ಎಂದೂ ಹೇಳಬಹುದು.ಸ್ಟುಡಿಯೋಮೇಲಿನ ಗೌರವದಿಂದ ಅದರ ಬಾಗಿಲ ಮುಂದೆಯೇ ಅವರೊಂದಿಗೆ ನಿಂತು ತೆಗೆದ ಅವಿಸ್ಮರಣೀಯ ಫೋಟೋ.2018ರಲ್ಲಿ ಪ್ರೀಮಿಯರ್ ನೆಲಸಮಗೊಂಡಿದೆ.(ಇದೊಂದು ಅಪರೂಪದ ಅಥವಾ ಪ್ರಿಮಿಯರ್ ಇತಿಹಾಸದ ದಾಖಲೆ ಎನ್ನಬಹುದಾದ ಚಿತ್ರ ಎಂಬ ಹೆಮ್ಮೆ ನಮಗಿದೆ )ಈ ಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ ಹಿರಿಯ ಪತ್ರಕರ್ತ, ಹಿತೈಷಿ ಗಣೇಶ್ ಕಾಸರಗೋಡು, ಪತ್ರಕರ್ತ ರವೀಂದ್ರ ಜೋಶಿ ಮತ್ತು ನಾನು.

**************

*ಇದಿಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಮೈಸೂರು ಶೈಕ್ಷ ಣಿಕ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕವಾಗಿ ಮೆರೆಯಲು ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ.

ರಾಜ್ಯದ ಪ್ರಥಮ ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯವಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವ ವಿದ್ಯಾಲಯ.ಶತಮಾನದ ಹಿರಿಮೆಯೂ ಜೊತೆಗಿದೆ.ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಇದು ನೀಡಿರುವ ಕೊಡುಗೆ ಅಪಾರ.

*ಮೈಸೂರಿನ ಕಲಾಮಂದಿರ.ರಾಜ್ಯದ ಮುಖ್ಯ ಮಂತ್ರಿಗಳಾಗಿದ್ದ ದಿ. ಆರ್. ಗುಂಡೂರಾಯರ ಕನಸಿನ ಕೂಸು ಮೈಸೂರಿನ ಕಲಾ ಮಂದಿರ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಕಲಿತ ಗುಂಡೂರಾಯರಿಗೆ ಈ ನಗರದ ಮೇಲೆ ಅಪಾರ ಒಲವು. ನಾಟಕ ಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಒಂದೇ ಸೂರಿನಡಿ ನಡೆಯಲು ಚಿಂತನೆ ನಡೆಸಿ ಭೂಮಿ ಮಂಜೂರು ಮಾಡಿದ್ದರು. ಮುಂದೆ ರಾಮಕೃಷ್ಣ ಹೆಗಡೆಯವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣಗೊಂಡ ಕಲಾ ಮಂದಿರ 1985ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರಥಮ ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ತನ್ನ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿತ್ತು.

*ರಂಗ ಭೂಮಿಗೆ ಅನುಪಮ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿರುವ ಮೈಸೂರಿನ ರಂಗಾಯಣ ಬಿ. ವಿ. ಕಾರಂತರ ಕನಸಿನ ಕೂಸು. 1989ರಿಂದ ನಾಡಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

ಪುರಿಯ ಜಗನ್ನಾಥ ರಥ ಯಾತ್ರೆಯ ವಿಶೇಷತೆಗಳೇನು?

 1. ಪುರಿಯ ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವಾಲಯವು ಭಾರತದ ನಾಲ್ಕು ಪವಿತ್ರ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ದೇವಾಲಯವು 800 ವರ್ಷಗಳಿಗಿಂತಲೂ ಹಳೆಯದಾಗಿದೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ಜಗನ್ನಾಥನ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಿಂಹಾಸನವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾನೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಅವರ ಹಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಬಲರಾಮ (ಬಲಭದ್ರ ಅಥವಾ ಬಲದೇವ್) ಮತ್ತು ಅವರ ಸಹೋದರಿ ದೇವತೆ ಸುಭದ್ರಾ ಅವರನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

2. ಬಲರಾಮ, ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಮತ್ತು ಸುಭದ್ರ ದೇವತೆಗಾಗಿ ಪುರಿ ರಥಯಾತ್ರೆಗೆ ಮೂರು ವಿಭಿನ್ನ ರಥಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ . ರಥಯಾತ್ರೆಯ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿ ಬಲರಾಮ್ಜಿಯ ರಥವಿರುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಸುಭದ್ರ ದೇವಿಯ ರಥ ಮತ್ತು ಹಿಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ಜಗನ್ನಾಥ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ರಥವಿರುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಅವುಗಳ ಬಣ್ಣ ಮತ್ತು ಎತ್ತರದಿಂದ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

3. ಬಲರಾಮ್ಜಿಯ ರಥವನ್ನು 'ತಾಲಧ್ವಜ್' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರ ಬಣ್ಣ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಹಸಿರು. ಸುಭದ್ರ ದೇವಿಯ ರಥವನ್ನು ‘ದರ್ಪದಲನ್’ ಅಥವಾ ‘ಪದ್ಮ ರಥ್’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಕಪ್ಪು ಅಥವಾ ನೀಲಿ ಮತ್ತು ಕೆಂಪು ಬಣ್ಣದ್ದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಭಗವಾನ್ ಜಗನ್ನಾಥನ ರಥವನ್ನು ‘ನಂದಿಗೋಷ್’ ಅಥವಾ ‘ಗರುಡ ಧ್ವಜ್’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಬಣ್ಣ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಹಳದಿ.

4. ಭಗವಾನ್ ಜಗನ್ನಾಥನ ನಂದಿಘೋಷ್ ರಥ 45.6 ಅಡಿ ಎತ್ತರ, ಬಲರಾಮ್ಜಿಯ ತಾಲಧ್ವಜ್ ರಥ 45 ಅಡಿ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು ಸುಭದ್ರ ದೇವಿಯ ದರ್ಪದಲನ್ ರಥ 44.6 ಅಡಿ ಎತ್ತರವಿರುತ್ತದೆ.

5. ಎಲ್ಲಾ ರಥಗಳನ್ನು ಬೇವಿನ ಶುದ್ಧ ಮತ್ತು ಪ್ರಬುದ್ಧ ಮರದಿಂದ (ಮರ) ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದನ್ನು 'ದಾರು' ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ, ಬೇವಿನ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಮತ್ತು ಶುಭ ಮರವನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವಾಲಯವು ವಿಶೇಷ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸುತ್ತದೆ.

6. ಈ ರಥಗಳ ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಮೊಳೆ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಲೋಹವನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ರಥಗಳಿಗೆ ಮರದ ಆಯ್ಕೆ ಬಸಂತ್ ಪಂಚಮಿಯ ದಿನದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ನಿರ್ಮಾಣವು ಅಕ್ಷಯ ತೃತೀಯದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ.

7. ಮೂರು ರಥಗಳು ಸಿದ್ಧವಾದಾಗ, ‘ಛರ್ ಪಹನ್ರಾ’ ಎಂಬ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಪುರಿಯ ಗಜಪತಿ ರಾಜನು ಇಲ್ಲಿ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಬಂದು ಈ ಮೂರು ರಥಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾಗಿ ಪೂಜಿಸುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ರಥದ ಪೆವಿಲಿಯನ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗವನ್ನು 'ಚಿನ್ನದ ಪೊರಕೆ' ಯಿಂದ ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುತ್ತಾನೆ.

8. ರಥಯಾತ್ರೆ ಆಷಾಢ ತಿಂಗಳ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷದ ಎರಡನೇ ದಿನಾಂಕದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಭಕ್ತರು ಈ ರಥಗಳನ್ನು ಢೋಲು, ನಗಾರಿ, ಕಹಳೆ ಮತ್ತು ಶಂಖಧ್ವನಿಗಳ ನಡುವೆ ಎಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ರಥವನ್ನು ಎಳೆಯುವ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಪಡೆಯುವವರನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಅದೃಷ್ಟಶಾಲಿಗಳೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪೌರಾಣಿಕ ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ರಥ ಎಳೆಯುವವನು ಮೋಕ್ಷವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ.

9. ರಥಯಾತ್ರೆ ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವಾಲಯದಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಪುರಿ ನಗರದ ಮೂಲಕ ಹಾದುಹೋಗುವಾಗ ಈ ರಥಗಳು ಗುಂಡಿಚಾ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತವೆ. ಇಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ಜಗನ್ನಾಥ, ಬಲಭದ್ರ ಮತ್ತು ದೇವತೆ ಸುಭದ್ರಾ ಏಳು ದಿನಗಳ ಕಾಲ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಗುಂಡಿಚಾ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಭಗವಾನ್ ಜಗನ್ನಾಥನ ದರ್ಶನವನ್ನು ‘ಆಡಪ್-ದರ್ಶನ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

10. ಗುಂಡಿಚಾ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 'ಗುಂಡಿಚಾ ಬ್ಯಾರಿ' ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದು ದೇವರ ಚಿಕ್ಕಮ್ಮನ ಮನೆ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಬಗ್ಗೆ ಪೌರಾಣಿಕ ನಂಬಿಕೆ ಏನೆಂದರೆ, ದೇವಶಿಲ್ಪಿ ವಿಶ್ವಕರ್ಮನು ಜಗನ್ನಾಥ, ಬಲಭದ್ರ ಮತ್ತು ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು.

11. ರಥಯಾತ್ರೆಯ ಮೂರನೇ ದಿನ ಅಂದರೆ ಪಂಚಮಿಯಂದು ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯು ಜಗನ್ನಾಥನನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬರುತ್ತಾಳೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ದ್ವೈತಪತಿ ಬಾಗಿಲು ಮುಚ್ಚಿ, ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಗೆ ಕೋಪ ಬಂದು ರಥದ ಚಕ್ರವನ್ನು ಮುರಿದು ಇರುವ 'ಹೇರಾ ಗೋಹಿರಿ ಸಾಹಿ ಪುರಿ' ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿರುವ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಮರಳುತ್ತಾಳೆ.

12. ನಂತರ ಜಗನ್ನಾಥ ಭಗವಾನ್ ಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಯನ್ನು ಸಮಾಧಾನ ಪಡಿಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವೂ ಇದೆ. ಇದನ್ನು ಮಾನ್-ಮನೌವಲ್ ಸಂವಾದಗಳ ಮೂಲಕ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ಅದ್ಭುತ ಭಕ್ತಿ ರಸವನ್ನು ಉಕ್ಕಿಸುತ್ತದೆ.

13. ಆಷಾಡ ತಿಂಗಳ ಹತ್ತನೇ ದಿನ, ಎಲ್ಲಾ ರಥಗಳು ಮತ್ತೆ ಮುಖ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಕಡೆಗೆ ಹೊರಡುತ್ತವೆ. ರಥಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿರುಗಿಸುವ ಈ ಪ್ರಯಾಣದ ಆಚರಣೆಯನ್ನು ಬಹುಡಾ ಯಾತ್ರೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

14. ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದ ನಂತರವೂ ಎಲ್ಲಾ ಪ್ರತಿಮೆಗಳು ರಥದಲ್ಲಿ ಉಳಿಯುತ್ತವೆ. ದೇವತೆ ಮತ್ತು ದೇವತೆಗಳಿಗಾಗಿ ದೇವಾಲಯದ ದ್ವಾರಗಳನ್ನು ಮರುದಿನ ಏಕಾದಶಿಯಂದು ತೆರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ನಂತರ ಸರಿಯಾಗಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ವೈದಿಕ ಸ್ತೋತ್ರಗಳ ನಡುವೆ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಪುನಃ ಒಳಗೆ ಕರೆದುಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

15 ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ರಥಯಾತ್ರೆ ಸಮುದಾಯದ ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ ಇರುವುದಿಲ್ಲ ಅಥವಾ ಯಾವುದೇ ಉಪವಾಸವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಒಂದು ಪ್ರಮುಖ ವಿಷಯವೆಂದರೆ ರಥಯಾತ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಜಾತಿ ತಾರತಮ್ಯವಿಲ್ಲ.

ಸಮುದ್ರ ತೀರದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಪುರಿ ನಗರದಲ್ಲಿ ಜಗನ್ನಾಥ ರಥಯಾತ್ರೆ ಉತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಯ ಭವ್ಯವಾದ ವೈಭವ ಮತ್ತು ಭವ್ಯತೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಅಪರೂಪ.