ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಒಡಿಶಾವು ದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಮತ್ತು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ನಂಬಲಾಗದ ಸ್ಥಳಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಕಥೆಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದೆ. ಕೋನಾರ್ಕ್ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯ (ಒಡಿಯಾ: କୋଣାର୍କ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମନ୍ଦିର) ಅಂತಹ ಒಂದು ತಾಣವಾಗಿದೆ. ಈ 800 ವರ್ಷಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅನೇಕ ಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ರಹಸ್ಯಗಳು ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಕಾಲದ ಬದಲಾವಣೆಗಳು, ನಗರಗಳನ್ನು ವಿರೂಪಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಪುನರ್ನಿರ್ಮಿಸುವುದು, ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ಹುಟ್ಟುವುದು ಮತ್ತು ಬೀಳುವುದು ಮತ್ತು ಗುರುತುಗಳು ಕೊಚ್ಚಿಹೋಗುವುದು ಎಲ್ಲವೂ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸಂಭವಿಸಿವೆ. ಕೋನಾರ್ಕ್ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ರಹಸ್ಯಗಳು ಆಕರ್ಷಕ ಪುರಾಣಗಳು ಮತ್ತು ಜಾನಪದ ಕಥೆಗಳಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ, ಪರಿಹರಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಮತ್ತು ಪರಿಹರಿಸಲಾಗದ ಎರಡೂ. ದೇವಾಲಯದ ಮುಚ್ಚಿದ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದ ಹಿಂದಿನ ರಹಸ್ಯಗಳಿಂದ ಹಿಡಿದು ಒಂದು ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಹಿಂದಿನ ನರ್ತಕರ ಪ್ರೇತಾತ್ಮಗಳವರೆಗೆ, ದೇವಾಲಯವು ಹಲವಾರು ಆಕರ್ಷಕ ರಹಸ್ಯಗಳಿಗೆ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.
ಈ ದೇವಾಲಯವು ಈಗ ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವಾಗಿದ್ದು, ಹೆಚ್ಚಿನ ರಚನೆಯು ಶಿಥಿಲಗೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಇದು ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಜನಪ್ರಿಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಈ ರಚನೆಯನ್ನು ಕಪ್ಪು ಗ್ರಾನೈಟ್ನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, 16 ವರ್ಷಗಳ ರಾಜಮನೆತನದ ಆದಾಯದ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು 12 ವರ್ಷಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು. ಈ ದೇವಾಲಯವು ತನ್ನ ಕಲಾತ್ಮಕ ವೈಭವ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕೌಶಲ್ಯಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ತಜ್ಞರ ಪ್ರಕಾರ, ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನ ಮೊದಲ ಕಿರಣಗಳು ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರದ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವಂತೆ ಇದನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇಂದಿಗೂ ಸಹ, ಸೂರ್ಯನ ಗಡಿಯಾರಗಳಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುವ ಚಕ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವ ಸೂರ್ಯನ ಕಿರಣಗಳನ್ನು ಸಮಯವನ್ನು ಹೇಳಲು ಬಳಸಬಹುದು.
ಸೂರ್ಯ ದೇವರಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆ ಇಟ್ಟಿದ್ದ ರಾಜನೊಬ್ಬ ಒಡಿಶಾ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭವ್ಯವಾದ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು, ಅದು ಇಂದು ಭಾರತದ ಏಳು ಅದ್ಭುತಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಅದು ತನ್ನೊಳಗೆ ಅಪರಿಮಿತ ವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.
ಪ್ರಾಚೀನ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಕಾಲೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಒಡಿಶಾವನ್ನು ಕಳಿಂಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಪೂರ್ವ ಗಂಗಾ ರಾಜವಂಶದ ರಾಜ ಲಂಗುಲ ನರಸಿಂಹದೇವ I (ಒಡಿಯಾ: ଲାଙ୍ଗୁଳା ନରସିଂହଦେବ ୧) ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕೋನಾರ್ಕ್ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯ. ಈ ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂದಿನ ಮುಖ್ಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ವಿಷ್ಣು ಮಹಾರಾಣ. ತನ್ನ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ಆರಂಭಿಕ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಕಳಿಂಗ ಕಾಕತೀಯ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಅತ್ಯಂತ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ರಾಜ ಗಣಪತಿಯೊಂದಿಗೆ ಯುದ್ಧ ಮಾಡಲು ಹೋದನು. ಕೇವಲ ಹದಿನೆಂಟು ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ, ನರಸಿಂಹದೇವ ಸುಮಾರು ಮೂರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಯುದ್ಧ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಇದ್ದನು.
ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ರಾಜ ಗಣಪತಿಯನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ನರಸಿಂಹದೇವನು ಬಹಳಷ್ಟು ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದ ಕಳಿಂಗಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿದಾಗ, ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅವನಿಗೆ ಭವ್ಯ ಸ್ವಾಗತವನ್ನು ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಯಿತು. ರಾಣಿ ತಾಯಿ ಕಸ್ತೂರಿ ದೇವಿಯು ತನ್ನ ಮಗ ನರಸಿಂಹದೇವನ ಶೌರ್ಯದಿಂದ ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷಪಟ್ಟಳು ಮತ್ತು ತನ್ನ ಮಗನಿಗೆ ತನ್ನ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದಳು ಮತ್ತು "ನಿನ್ನ ತಂದೆ ರಾಜ ಅನಂಗಭೀಮ ದೇವ III (ಒಡಿಯಾ: ଅନଙ୍ଗଭୀମଦେବ ତୃତୀୟ) ಪುರಿಯ ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿರುವ ಜಗನ್ನಾಥನ ಭವ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನವೀಕರಿಸಿದ್ದಾನೆ. ಆದರೆ ನೀನು ಕೋನಾರ್ಕ್ನ ಅರ್ಕ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಭವ್ಯವಾದ ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಬೇಕೆಂದು ನಾನು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ನರಸಿಂಹದೇವನು ತನ್ನ ತಾಯಿಯನ್ನು ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯ ಮಾತ್ರ ಏಕೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದನು? ಮತ್ತು ಕೋನಾರ್ಕ್ನಲ್ಲಿ ಏಕೆ ಎಂದು ಕೇಳಿದನು. ತನ್ನ ಮಗನ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳಿಗೆ ಉತ್ತರವಾಗಿ, ತಾಯಿಯು ದ್ವಾಪರ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಮಗ ಸಾಂಬ ಯಾವಾಗಲೂ ಮುನಿ ನಾರದನನ್ನು ತೊಂದರೆಗೊಳಿಸುತ್ತಿದ್ದಳು ಎಂದು ಹೇಳಿದಳು. ಒಮ್ಮೆ ನಾರದನು ಅವನಿಗೆ ಪಾಠ ಕಲಿಸಲು ಒಂದು ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಮಾಡಿದನು.
ನಾರದನು ಸಾಂಬನ ಸುಂದರ ದೇಹವನ್ನು ಹೊಗಳಿದನು ಮತ್ತು ಗೋಪಿ ಹುಡುಗಿಯರೊಂದಿಗೆ ಜಲ ಕ್ರೀಡೆಗಳನ್ನು ಆಡಲು ಅವನನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಿದನು. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ಅವನು ಹೋಗಿ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನಿಗೆ ಸಾಂಬನು ಗೋಪಿಯರೊಂದಿಗೆ ಜಲ ಕ್ರೀಡೆಗಳನ್ನು ಆಡುತ್ತಿದ್ದಾನೆಂದು ಹೇಳಿದನು. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನು ತುಂಬಾ ಕೋಪಗೊಂಡು ತಕ್ಷಣ ತನ್ನ ಮಗ ಸಾಂಬನನ್ನು ಶಪಿಸಿ, ನೀನು ಹೆಮ್ಮೆಪಡುವ ಸುಂದರ ದೇಹವು ಈಗಲೇ ನಾಶವಾಗುತ್ತದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಸಂಜೆ, ಸಾಂಬನಿಗೆ ಕುಷ್ಠರೋಗ ಬಂತು. ನಾರದನು ಆ ಕಾಯಿಲೆಗೆ ಪರಿಹಾರವನ್ನು ನೀಡಿದನು ಮತ್ತು ಸಾಂಬನಿಗೆ ಓದ್ರಾ ದೇಶ (ಕಳಿಂಗ) ದ ಕೋನಾರ್ಕ್ನಲ್ಲಿರುವ ಚಂದ್ರಭಾಗ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯ ದೇವರನ್ನು ಪೂಜಿಸಲು ಸಲಹೆ ನೀಡಿದನು. ಆಗ ಮಾತ್ರ ಸಾಂಬನು ಈ ಶಾಪದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಬಹಳ ದೀರ್ಘ ಮತ್ತು ಕಷ್ಟಕರವಾದ ಪ್ರಯಾಣದ ನಂತರ, ಸಾಂಬನು ಕೋನಾರ್ಕ್ನ ಚಂದ್ರಭಾಗ ನದಿಯ ಬಳಿ ತಲುಪಿದನು.
ಆಹಾರ ತ್ಯಜಿಸಿ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಕಠಿಣ ತಪಸ್ಸು ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಸೂರ್ಯ ದೇವರು ಅವನ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ಸಾಂಬಾನನ್ನು ರೋಗದಿಂದ ಮುಕ್ತಗೊಳಿಸುವಂತೆ ಆಶೀರ್ವದಿಸಿದನು. ಚಂದ್ರಭಾಗಾ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದ ನಂತರ, ಅವನು ಈಗ ರೋಗದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾದನು ಮತ್ತು ಅವನ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕಲ್ಲಿತ್ತು. ಸಾಂಬಾ ಆ ಕಲ್ಲನ್ನು ಅಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದನು.
ಮದುವೆಯಾದ ನಂತರ ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮಕ್ಕಳಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ, ಆ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ, ಅವನನ್ನು ತನ್ನ ಮಗನನ್ನಾಗಿ ಪಡೆದೆ ಎಂದು ರಾಜಮಾತೆ ಕಸ್ತೂರಿ ದೇವಿ ನರಸಿಂಹದೇವನಿಗೆ ಹೇಳಿದಳು. ತಾಯಿಯ ಮಾತನ್ನು ಕೇಳಿದ ನರಸಿಂಹದೇವನು ತನ್ನ ತಾಯಿಗೆ ಕೋನಾರ್ಕ್ನಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಭವ್ಯವಾದ ಮತ್ತು ಬೃಹತ್ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸುವುದಾಗಿ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದನು. ಶಿವೇಯ್ ಸಮಂತರ ಎಂದು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದ್ದ ಸದಾಶಿವ ಸಮಂತರಾಯ ಮಹಾಪಾತ್ರನು ಅವರ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದನು. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ವಿಷ್ಣು ಮಹಾರಾಣನು ದೇವಾಲಯದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಮಾಡಿ ರಾಜ ನರಸಿಂಹದೇವನಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಿದನು. ದೇವಾಲಯದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ನೋಡಿದ ನಂತರ ನರಸಿಂಹದೇವನು ಭಾವಪರವಶನಾದನು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲು ಆದೇಶಿಸಿದನು. ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ದೂರ ಸ್ಥಳಗಳಿಂದ ತರಲಾಯಿತು. ದೇವಾಲಯದ ನಿರ್ಮಾಣ ಕಾರ್ಯವು ವೇಗವಾಗಿ ನಡೆಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.
೧೨ ಸಾವಿರ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ೧೨ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಭವ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು ಆದರೆ ಲಕ್ಷಾಂತರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳ ನಂತರವೂ, ಆ ಬೃಹತ್ ದೇವಾಲಯದ ಗುಮ್ಮಟದ ಮೇಲೆ ಕೆಲವು ಕಾಂತೀಯ ವಸ್ತುವಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಕಲಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ. ಮತ್ತೊಂದೆಡೆ, ನಾಳೆ ರಾತ್ರಿಯೊಳಗೆ ಕಲಶವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸದಿದ್ದರೆ, ಎಲ್ಲಾ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ತಲೆಗಳನ್ನು ಅವರ ದೇಹದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ರಾಜ ನರಸಿಂಹದೇವ ಆದೇಶಿಸಿದನು. ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಎಲ್ಲಾ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಆಳವಾದ ಆಲೋಚನೆಗಳಲ್ಲಿ ಕಳೆದುಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಲಾ ನಂತರ, ಅವರು ಏನು ಮಾಡಬೇಕು? ಮುಖ್ಯ ಕುಶಲಕರ್ಮಿ ವಿಷು ಮಹಾರಾಣನ ಮನೆಯಿಂದ ಹೊರಡುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ, ಅವನಿಗೆ ಧರ್ಮಪದ (ಒಡಿಯಾ: ଧର୍ମପଦ) ಎಂಬ ಮಗನಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಜನರು ಅವನನ್ನು ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಧರ್ಮ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಧರ್ಮನು ತನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನು ಭೇಟಿ ಮಾಡಲು ಹೋದನು.
ತಾಯಿ ತನ್ನ ತೋಟದ ಕೆಲವು ಹಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಒಂದು ಮೂಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದಳು. ಧರಾಮನು ಕೋನಾರ್ಕ್ ತಲುಪಿದನು. ಧರಾಮನು ತನ್ನ ತಂದೆಯನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಿ ತನ್ನನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿಕೊಂಡನು. ಎಲ್ಲಾ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಚಿಂತಿತರಾಗಿರುವುದನ್ನು ನೋಡಿ ಧರಾಮನು ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವನ್ನು ಕೇಳಿದನು. ಕಾರಣವನ್ನು ತಿಳಿದ ಧರಾಮನು ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ "ನೀವು ನನಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಿದರೆ, ನಾನು ಕಲಶವನ್ನು ದೇವಾಲಯದ ಗುಮ್ಮಟದ ಮೇಲೆ ಇಡಬಹುದು" ಎಂದು ಹೇಳಿದನು. ಧರಾಮನು ಗುಮ್ಮಟವನ್ನು ಹತ್ತಿದನು ಮತ್ತು ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ಪ್ರಯತ್ನದ ನಂತರ, ಅವನು ಕಲಶವನ್ನು ಇಡುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದನು. ಕಲಶವನ್ನು ಗುಮ್ಮಟದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಿದ ತಕ್ಷಣ, ಆಯಸ್ಕಾಂತದ ಪ್ರಭಾವದಿಂದ ಸೂರ್ಯ ದೇವರ ಭವ್ಯ ಪ್ರತಿಮೆ ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ತೂಗಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ನೋಡಿ, ಎಲ್ಲಾ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷಪಡುತ್ತಾರೆ ಆದರೆ ಕೆಲವು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳಿಗೆ ಇದರ ಅರಿವಿರುವುದಿಲ್ಲ.
"ಒಂದು ಸಾವಿರದ ಒಂದು ನೂರು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ಕೆಲಸವನ್ನು ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷದ ಬಾಲಕನೊಬ್ಬ ಮಾಡಿದ್ದಾನೆಂದು ರಾಜನಿಗೆ ನಾಳೆ ತಿಳಿದಾಗ, ರಾಜನು ನಮ್ಮೆಲ್ಲರಿಗೂ ಮರಣದಂಡನೆ ವಿಧಿಸುತ್ತಾನೆ" ಎಂದು ಅವರು ಹೇಳಿದರು.
ಇದನ್ನು ಕೇಳಿದ ಧರ್ಮನು ತನ್ನ ಪ್ರಾಣಕ್ಕಿಂತ ಹನ್ನೆರಡು ನೂರು ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳ ಜೀವಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಬೆಲೆಬಾಳುವವು ಎಂದು ಭಾವಿಸಿದನು. ಧರ್ಮಪಾದನು ಗುಮ್ಮಟವನ್ನು ಹತ್ತಿ ಕೆಳಗಿನ ಚಂದ್ರಭಾಗಾ ನದಿಯ ಕಪ್ಪು ನೀರಿಗೆ ಹಾರಿದನು.
ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ, ರಾಜ ನರಸಿಂಹದೇವರು ದೇವಾಲಯದ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು. ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ತೂಗಾಡುತ್ತಿರುವ ಸೂರ್ಯ ದೇವರ ಭವ್ಯವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ನೋಡಿ, ನರಸಿಂಹದೇವರು ತುಂಬಾ ಸಂತೋಷಪಟ್ಟರು ಮತ್ತು ಶಿವೈ ಸಮಂತರನನ್ನು ಸ್ತುತಿಸಲು ಆಯಾಸಗೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ರಾಜ ನರಸಿಂಗ ದೇವ್ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಮಾಘ ಶುಕ್ಲ ಸಪ್ತಮಿಯ ದಿನದಂದು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಶಿವೈ ಸಮಂತರರು ಈ ದಿನಾಂಕ ಒಳ್ಳೆಯದು ಆದರೆ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಗೆ ಇದು ಸರಿಯಾದ ಸಮಯವಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು. ಆದರೆ ರಾಜ ನರಸಿಂಹದೇವರು ತಮ್ಮ ವಿಜಯದಲ್ಲಿ ದೃಢನಿಶ್ಚಯದಿಂದ ಇದ್ದರು ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಅದೇ ದಿನಾಂಕದಂದು ಮಾಡಲಾಗುವುದು ಎಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಿವೈ ಸಮಂತರರು ವಾದಿಸದೆ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಟುಹೋದರು.
ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಾಣ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ನಿಗದಿತ ದಿನಾಂಕದಂದು ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು ಆದರೆ ಶೀಘ್ರದಲ್ಲೇ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ನಿಗೂಢ ಘಟನೆಗಳು ಸಂಭವಿಸಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದವು. ಮುಸ್ಲಿಂ ಆಕ್ರಮಣಕಾರರು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಗೌರ್ ಸುಲ್ತಾನರ ಅಧಿಕಾರಿ ಜನರಲ್ ಕಲಾಪಹಾದ್ ಅವರು ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಹಾನಿಗೊಳಿಸಿದರು. ನಂತರ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸಲಾಯಿತು.
ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ನಾವಿಕರು:
ಹಲವು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ, ಈ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಅದರ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ನಿರ್ಜನಗೊಳಿಸಿ ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿಯ ಕರಾವಳಿಯ ಬಳಿ ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ವ್ಯಾಪಾರಿ ಹಡಗುಗಳು ಮತ್ತೆ ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವವರೆಗೂ ಸೂರ್ಯ ದೇವರ ಭವ್ಯವಾದ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ದಟ್ಟವಾದ ಕಾಡಿನಲ್ಲಿ ಮರೆಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಅವರು ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು 'ಕಪ್ಪು ಪಗೋಡ' ಎಂದು ಕರೆದರು. ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ನಾವಿಕರು ಕೊನಾರ್ಕ್ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಅದನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯುವ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ "ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಿಲ್ಲ", ಆದರೆ ಅದರ ಅಸ್ತಿತ್ವದ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಿಗೆ ತಿಳಿದಿತ್ತು ಮತ್ತು ಅದರ ನೋಟ ಮತ್ತು ಅದರ ಕಾಂತೀಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳಿಂದಾಗಿ ಹಡಗು ನಾಶವಾದ ಕಾರಣ 1676 ರಲ್ಲೇ ಅದನ್ನು "ಕಪ್ಪು ಪಗೋಡ" ಎಂದು ಕರೆದರು.
ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟ್ ದಂತಕಥೆ:
ಸ್ಥಳೀಯ ದಂತಕಥೆಯೊಂದು ದೇವಾಲಯದೊಳಗೆ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ಶಕ್ತಿಶಾಲಿ ಅಯಸ್ಕಾಂತವನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಹಡಗುಗಳು ಅದರ ಕಡೆಗೆ ಸೆಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟವು, ಇದು ಅವುಗಳ ನಾಶಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಪೋರ್ಚುಗೀಸ್ ನಾವಿಕರು ಈ ಅಯಸ್ಕಾಂತವನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದು ದೇವಾಲಯದ ಭಾಗಶಃ ಕುಸಿತಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿರಬಹುದು.