ಪರಮಾಣುವನ್ನು ರೂಪಿಸಿರುವ ಮೂರು ಮೂಲಭೂತ ಕಣಗಳು ಇವು:
ಪರಮಾಣುವಿನ ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಗಗಳಿವೆ 1. ಅಣುಬಿತ್ತ (ಪರಮಾಣು ಬೀಜ ಅಥವಾ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಸ್)
ಇದರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುಕಮ್ಮಿ ಒಂದೇ ಗಾತ್ರದ, ಒಂದೇ ತೂಕದ, ಎರಡು ಕಣಗಳಿವೆ.
- ಪ್ರೋಟಾನು; ಇದು ಜಲಜನಕದ ಪರಮಾಣು ಬೀಜ, ಪಾಸಿಟಿವ್ ಮಾದರಿಯ ಚಾರ್ಜು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಇದರ ಗಾತ್ರ ಸುಮಾರು ಒಂದು ಫರ್ಮಿಗಿಂತ ಕಮ್ಮಿ(ಅಂದರೆ ಮೀ) ದ್ರವ್ಯರಾಶಿ ಸುಮಾರು(
- ನ್ಯೂಟ್ರಾನು; ಇದಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಚಾರ್ಜು ಇರುವುದಿಲ್ಲ, ಪರಸ್ಪರ ದೂರ ವಿಕರ್ಷಿಸುವ ಪ್ರೋಟಾನುಗಳ ಮಧ್ಯೆ ಇವು ತಟಸ್ಥವಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಒಂದು ಸ್ಥಿರವಾದ ಪರಮಾಣುವಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರೋಟಾನು-ನ್ಯೂಟ್ರಾನುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಸಮನಾಗಿರುತ್ತದೆ. (ಉದಾ; ಆಮ್ಲಜನಕದಲ್ಲಿ 8 ಪ್ರೋಟಾನು, 8 ನ್ಯೂಟ್ರಾನು) ನ್ಯೂಟ್ರಾನುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ಏರುಪೇರಾದರೆ, ಆಗ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯರ್ ಸಮಸ್ಥಾನಿಗಳು ಅಥವಾ isotope ಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತವೆ.
ಇವೆರಡೂ ಕಣಗಳಿಂದ ಬಿಗಿದು ಕಟ್ಟಿದ, ಲಾಡು ಉಂಡೆ ನಮೂನಿಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯೇ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಸ್.
2. ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನು:
ಇದೊಂದು ನೆಗೆಟಿವ್ ಚಾರ್ಜಿರುವ ವಿಶ್ವದ ಮೂಲಭೂತ ಕಣಘಟಕ. ಇದರ ಮೇಲಿರುವ ಚಾರ್ಜಿನ ಪ್ರಮಾಣವು ಪ್ರೋಟಾನ್ ಮೇಲಿರುವ ಪಾಸಿಟಿವ್ ಚಾರ್ಜಿನಷ್ಟೇ ಇರುತ್ತದೆ (ಸುಮಾರು ಕೂಲಾಂಬು) ಆದರೆ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿನ ಗಾತ್ರವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಹೇಳಲಾಗದು; ತೂಕವೂ, ಪ್ರೋಟಾನಿಗಿಂತ ಊಹಿಸಲಿಕ್ಕಾಗದಷ್ಟು ಚಿಕ್ಕದು (ಸುಮಾರು
ನೆಗೆಟಿವ್ ಚಾರ್ಜಿನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನು, ಪಾಸಿಟಿವ್ ಚಾರ್ಜಿನ ನ್ಯೂಕ್ಲಿಯಸ್ ಆಕರ್ಷಣೆಗೆ ಸಿಲುಕಿ, ಅದರ ಸುತ್ತಾ ಹರಡಿಕೊಂಡು ಗಿರಕಿ ಹೊಡೆಯುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.
ಒಂದು ಪರಮಾಣು ಬಿತ್ತಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರೋಟಾನುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯೂ, ಅದನ್ನು ಸುತ್ತುತ್ತಿರುವ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯೂ ಒಂದೇ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಒಂದು ಪರಮಾಣುವು ಯಾವುದೇ ಚಾರ್ಜು ಹೊಂದಿರದೇ, ತಟಸ್ಥವಾಗಿರುತ್ತದೆ.
ಹೀಗೆ, ಸಮವಾದ ಆದರೆ ವಿರುದ್ಧ ಚಾರ್ಜುಗಳುಳ್ಳ ಬೀಜ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳ ಸಮೂಹವು ಸೇರಿಕೊಂಡು ಒಂದು ಪರಮಾಣು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.
ಈ ಸಮತೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಅಯಾನು (ion) ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
ಹೀಲಿಯಮ್ ನಲ್ಲಿ (ರಾಸಾಯನಿಕ ಸಂಕೇತ: ) ಎರಡು ಪ್ರೋಟಾನು, ಹಾಗಿದ್ದರೆ ಇದರ ಬೀಜದ ಸುತ್ತಾ 2 ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳು ಇರಬೇಕು. (ಕೆಳಗಿನ ಚಿತ್ರ ನೋಡಿ, ಇದು ವಾಸ್ತವತೆಯೊಂದಿಗೆ ಸಾಕಷ್ಟು ರಾಜಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಓದುಗರ ಕಲ್ಪನೆಯ ಅನುಕೂಲಕ್ಕಾಗಿ ನೀಡಲಾದ ಒಂದು ಪ್ರಾತಿನಿಧಿಕ ಚಿತ್ರವಷ್ಟೇ; ನಿಜವಾದ ಪರಮಾಣುವಿನ ಕಲ್ಪನೆ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಬಹಳ ಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ.)
ನೀವೇನಾದರೂ ಇದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನನ್ನು ಕಿತ್ತು ಹಾಕಿದರೆ, ಅದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಪ್ರೋಟಾನಿಗೆ ನೆಗೆಟಿವ್ ಸಂಗಾತಿ ಇಲ್ಲದಂತಾಗಿ, ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚಾದ ಪಾಸಿಟಿವ್ ಚಾರ್ಜು ಮಿಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ಅದನ್ನು () ಹೀಲಿಯಮ್ ಒಂಟಿ ಅಯಾನು ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತೇವೆ. ಎರಡೂ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನು ಕಿತ್ತುಹೋದರೆ, ಅದು ಕೇವಲ ಹೀಲಿಯಮ್ ಬೀಜ ಎನಿಸುತ್ತದೆ, ಅಥವಾ ಆಲ್ಫಾ ಕಣ (α-particle) ಎನಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
ಇದೇ ಜಾಗದಲ್ಲಿ, 6 ಪ್ರೋಟಾನು, 6 ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನು, 6 ನ್ಯೂಟ್ರಾನುಗಳು ಸೇರಿದಲ್ಲಿ ಅದು ಹೀಲಿಯಂಗಿಂತ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭಿನ್ನವೇ ಆದ, ಇಂಗಾಲದ ಪರಮಾಣು ಆಗಿಬಿಡುತ್ತದೆ.
ಹೀಗೆ, ಪ್ರೋಟಾನು, ನ್ಯೂಟ್ರಾನು, ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನುಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಸಂಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ, ವಿವಿಧ ತೂಕದ, ವಿವಿಧ ಸ್ವಭಾವದ ಪರಮಾಣುಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತವೆ.